روستای اسفجیر

روستای اسفجیر در ۲۵ كیلومتری شمال غربی شهرستان فاروج در بخش خبوشان قرار دارد. این روستا بر روی دو تپه بنا شده و رودخانه‌ای از میان آن می‌گذرد. در شمال روستا، تپه پرآب و سرسبزی قرار دارد كه به دربند معروف بوده و گردشگران بی‌شماری به این منطقه مراجعه می‌كنند. در انتهای منطقه دربند نیز چشمه‌ای وجود دارد كه از لحاظ معدنی، دارای خواص بسیاری است. از دیگر جاذبه‌های این روستا، یك درخت چنار در صحن مسجد است كه به گفته اهالی روستا بیش از ۵۰۰ سال قدمت دارد و قطر تنه آن ۷ متر می‌باشد.

موقعیت جغرافیایی

از شمال به كوه های زیبا و سرسبز و شیخكانلو ، از شرق به روستاهای قرچه ، شیرزن ، جوزان ، از غرب به روستاهای كوران كردیه و تركیه و از جنوب به روستاهای دربند و حصار اندف وصل است .در دامنه ی كوه و در میان دره ای كه رودخانه ی پرآب از میان آن می گذرد و منازل روستا در طرفین رودخانه قرار دارد و بعضی منازل آن به شكل پلكانی دارای كوچه های با فراز و نشیب كه رفت و آمد در آن به سختی صورت می پذیرد به خصوص در فصل زمستان كه ممكن است باعث آسیب دیدن عابرین و سالمندان شود .

دارای چشمه های بزرگ و كوچك و دره ای بزرگ و با ارتفاع زیاد به نام قزل زو (به زبان تركی دره ی طلا) حالت خاصی را به طبیعت آن عنایت كرده و هر گردشگری را به سوی خود جذب می نماید .

ریشه نامگذاری

وجه تسمیه اسفجیر به معنای چراگاه اسب می باشد و در اصل اسب چیر بوده كه به مرور كه به مرور تلفظ «ب» اسب به «ف» و «چ» چیر به «ج» تبدیل گردیده . در بعضی لهجه ها اسب به «اسف» در تحریر و گفتگو و محاوره بیان شده و در معنا همان چراگاه اسب می باشد .اسبچیر معرب به اسفجیر شده است .در گذشته اسفجیر را اسب چر یعنی محل چرای اسبان می گفتند زیرا این روستا محل عبور اقوام مهاجم بوده است . از این رو یكی از مناطق مهم و قابل توجه حاكمان می شده است . (راهنمای گردشگری روستای اسفجیر)

در قدیم این ده اسپیدجر می گفته اند و احتمال دارد اسب چر بوده باشد و محل ایلخی های اسب زیرا در این محل یكی از پادگان های مهم حاكمان قوچان قرار داشته است و در موقع حمله عباس میرزا به شهر كهنه از آن نام برده شده است . (سرزمین و مردم قوچان)

زبان و نژاد

مردمی خونگرم و مهربان و مهمان نواز و دیندار و خیّرند و به زبان تركی صحبت می كنند . عقاید مختلفی درباره ی نژاد آنان است . بنا به عقیده ای از نژاد تركان سلجوقی كهحكومتی را در ایران تشكیل دادند كه بعداً با آمدن تركان اُویغُور چین كه به همراه مغولان به ایران به ویژه خراسان بزرگ هجوم آوردند . سپس در بعضی مناطق ایران حكومت نمودند و آیین اسلام را قبول نموده . مسلمان شدند و بر اثر حمله ی تركمانان و غلبه ی بر آنان همه با هم مختلط شدند .

این روستا از تهاجم اقوام در امان نبودند . در زمانی كه شوروی سابق ، كشور ایران را اشغال كرده و مردم را مورد بی احترامی قرار دادند و غارت و چپاول نمودند . مدتی در این روستا اتراق نمودند كه معتمدین و سالمندان محل از آن یاد و بیان می نمایند و عاقبت با قیام ملت مسلمان و غیور از ایران بیرون نمودند .

می گویند اهالی دربند – حصار اندق – اسفجیر – خبوشان – كوران كردیه – كوران تركیه تا قلعه ی صفا از طایفه ی كُخ پِنیك روسیه كه این كلمه ی روسی می باشد ، هستند . (سرزمین و مزدم قوچان)

آب و هوا

روستای اسفجیر كوهستانی ، سرسبز و خرم و دارای طبیعت بكر و بهاری با نسیم دلنواز و چهچهه ی بلبلان خوش الحان همراه است. تابستان دارای آب و هوایی معتدل و پاییز باد و گرد و غبار و زمستانی بارانی و برفی و سرد و یخبندان .

آداب و رسوم

این روستا دارای آداب و رسوم مردمی كه حاكی از روحیه ی خیّری و تعاون و سایر اخلاق پسندیده می باشد. مردم در روز عید غدیر خم برای دیدار سادات به منازل آنان می روند. شیرینی و میوه می خورند و هدیه ای تبركاً از آنان می گیرند . مردم در عید نوروز به صورت دسته جمعی به دید و بازدید یكدیگر می روند و آجیل و میوه و شیرینی صرف می كنند . سیزده بدر به صحرا و باغات و بلندی های اطراف روستا می روند و تفریح نموده و در صحرا غذایی پخته و میل می كنند .

مردم روستا ورزشكار و ورزش دوستند به ویژه در كشتی قهرمانان و پهلوانانی به جامعه ی ورزشی تحویل داده اند. پیشكسوتند مانند : حاج محمدقلی صباغ – عباس اسكندری – حمیدالله رشیدی – قربان سلمانی – حاج محمدرحیم سلمانی – رضاقلی دولتخواه – حاج حسین پیرایش و حاج علیرضا پیرایش . جوانان هم راه آنان را ادامه می دهند و هر جا كه مراسم كشتی گیری برگزار باشد شركت می نمایند .

چند روز مانده به عید نوروز و همچنین و شبانه روزهای عرفه ، مراسم انس با قرآن و ترحیم همراه با اطعام جهت آمرزش مردگان برگزار می نمایند . در دهه ی اول محرم ، مردم شب ها مراسم اطعام و عزاداری دارند و در روز عاشورا عزاداری به صورت هیئت زنجیرزنی برگزار می شود. و در پایان دهه ی اول محرم ، مراسم علم گردانی ، به منازل اهالی می روند و هدایای مردمی به مسجد اهدا می شود . یكی از عزاداری ها در محرم در گذشته مراسم تعزیه و شبیه خوانی بود .

مردم در روز عاشورا هیئتی به شكل دایره تشكیل داده . علم را در وسط هیئت قرار می دهند و دایره وار نوحه می خوانند و سینه می زنند

مراسم عروسی

مراسم عروسی به صورت سنتی و باشكوه و همراه با اطعام برگزار می شود. جشن عروسی آنان در منطقه معروف و مشهور و باشكوه تر از همه جا انجام می گیرد. این حاكی از روحیه ی شادی و خرمی مردم آن می باشد . عروس را با لباس محلی سوار بر اسب نموده و به خانه بخت می برند . مراسم حنابندان یكی از زیباترین آیین های عروسی آن ها می باشد .

یكی از عادات پسندیده ی آنان این است كه جهت رفاه صاحبان مصیبت و سهیم شدن در تسهیل و كاستن هزینه های مراسم ترحیم به دلخواه مقداری پول به آنان هدیه می دهند . مردم در فصل زمستان شب نشینی به منازل یكدیگر می روند و قصه می گویند . با صرف چای و سایر دمنوش ها و گرمیانه (مانند آنخ – دارچین – زنجبیل و هل و …) و همچنین با خوردن آجیل و میوه جات و بعضاً صرف غذا و … اوقاتی را به شادی می گذرانند. در گذشته كتاب می خواندند و همچنین از بخشی های محلی برای شاد كردن اوقات استفاده می نمودند .

یكی از مراسم مردم این است كه جهت تقاضای باران از خداوند عده ای یك شكل مترسك انسان نما (چمچه گِلِن) ساخته و با خود به منازل اهالی می برند. شعرهایی در استثقاء و تقاضای باران شعرهایی می خوانند و مردم به روی آنان آب می پاشند. هدایایی مانند آرد ، كشمش ، رشته آش خشك و دوغ و وجه نقدی می دهند. این گروه در پایان آش می پزند و می خورند و دعا می كنند كه باران ببارد .

تفریحی و گردشگری

این روستا سرشار از منابع تفریحی و طبیعی و گردشگری می باشد . در روزهای جمعه و اعیاد نوروز به ویژه سیزده بدر و عید قربان و عید فطر و سایر روزهای تعطیل از نقاط دور و نزدیك برای گذراندن اوقاتی دلپذیر و شاد و با طراوت و برای تفریح و گذراندن اوقات فراغت به این روستا می آیند. . اتراق می نمایند .و گاهی به صورت اردویی به این جا آمده و اوقاتی را به شادی و خرمی می گذرانند .

مسئولین به این منطقه ی گردشگری جهت رونق دادن به آن و امكانات رفاهی گردشگران مراكز اردویی مانند محل پخت و پز و ساماندهی امورات و بنای تأسیسات و سایر نیازها و ملزومات و امكانات . به این روستا كه یكی از نقاط تفریحی و گردشگری در شهرستان فاروج و همچنین خراسان شمالی می باشد ، اقدام مقتضی و مؤثر مبذول فرمایند .